- سراج الدین (پسرانه)
آنکه چون چراغی در دین است
معنی سراج الدین - جستجوی لغت در جدول جو
- سراج الدین (سِ جُدْدی)
دهی است از دهستان رغیوۀ بخش رامهرمز شهرستان اهواز واقع در 35 هزارگزی شمال باختری رامهرمز و 2 هزارگزی جنوب راه اتومبیل رو ویس به هفتگل. هوای آنجا گرم و دارای 90 تن سکنه است. آب آنجا از چاه تأمین میشود. محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت. راه آن مالرو و در تابستان اتومبیل رو است. ساکنین از طایفۀ احمدی هستند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
- سراج الدین (سِ جُدْ دی)
ابن المنهاج لاهوری. معاصر خوارزمشاه بوده است. او را سراج سمرقندی نیز خوانده اند، اگرچه مولد او در لاهور بود، امامنشاء او سمرقند بود. از آن سخنش را ذوق شکر و قند بود، چون در قفص منبر طوطی ناطقۀ او شکرخوار شدی منطق طوطیان هند پیش الفاظ چون شکر او خوار شدی، و چون در چمن محاوره عندلیب فصاحت او در نوا آمدی حسان پیش کلمات او بی نوا آمدی. و اگرچه اشعار او مشهور است، اما رباعیی چند از منشآت او اثبات افتاد، میگوید:
رباعی
آن دل که ز هجر دردناکش کردی
وز هر شادی که بود، پاکش کردی
از خوی تو آگهم که ناگه ناگه
آوازه درافتد که هلاکش کردی.
(از لباب الالباب چ سعید نفیسی صص 235- 236).
و رجوع به آتشکدۀ آذر چ بمبئی ص 303 و صبح گلشن شود
رباعی
آن دل که ز هجر دردناکش کردی
وز هر شادی که بود، پاکش کردی
از خوی تو آگهم که ناگه ناگه
آوازه درافتد که هلاکش کردی.
(از لباب الالباب چ سعید نفیسی صص 235- 236).
و رجوع به آتشکدۀ آذر چ بمبئی ص 303 و صبح گلشن شود
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(سِ جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
غزنوی، معروف به عثمان مختاری غزنوی، ابوالمفاخر خواجه حکیم سراج الدین ابوعمر عثمان بن عمر (یا محمد) مختاری غزنوی. از شاعران بزرگ دربار غزنویان در اواخر قرن پنج و اوایل قرن ششم هجری است. رجوع به تاریخ ادبیات صفا و عثمان مختاری شود
ابن علی بن وهب بن مطیع قشیری ملقب به سراج الدین و معروف به ابن الدقیق، (641- 685 هجری قمری) از فقیهان شافعی و شاعران نامی بود و کتاب ’المغنی’ در فقه شافعی از اوست. (الاعلام زرکلی)
(سِ جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
ابن شیخ ابی بکر. کتب بسیاری نوشته است. وی به تعلیم سلطان جمال الدین ابوسحاق برگزیده شد و رتبۀ او بالا رفت تا اینکه شیخوخت مدرسه خاتونیه به او تفویض گردید و مدت دو سال ملوک و سلاطین بزیارت او میرفتند و قضاه و ائمۀ صوفیه قصد ملاقات او را میکردند. وی بسال 751 هجری قمری درگذشته است. (از شدالازار ص 168)
عمر غزنوی. ملقب به سراج الدین، فقیه حنفی. او راست: زبدهالاحکام. وفات 773 ه. ق
ابن عبدالمجیدبن علی بن داود هذلی، ملقب به سراج الدین و معروف به ارمنتی. قاضی و عارف به فقه و ادبیات بود. در ارمنت به سال 644 هجری قمری به دنیا آمد و نخست در قوص و سپس در قاهره به تحصیل فقه پرداخت. و آنگاه به قضای اخمیم و بهنسا و بلبیس و سرانجام قوص رسید. دارای فضایل اخلاقی بود و به سال 725 هجری قمری درقوص به سبب گزیدن مار درگذشت. مردی خوش محضر بود و تألیفاتی دارد، از آن جمله است: 1- المسائل المهمه فی اختلاف الائمه. 2- الجمع و الفرق.
(سِ جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
یونس بن عبدالمجید الارمنی. در محرم سال 644 هجری قمری متولد شد و ابتدا در قوص نزد مجد بن دقیق العید به تحصیل پرداخت و از او اجازۀ فتوی گرفت. سپس به مصر آمد و از علماء آنجا کسب فیض کرد. او راست: کتاب الجمع و الفرق و المسائل که در اختلاف ائمه است. در ربیعالاّخر سال 725 هجری قمری ماری او را گزید و بر اثر آن درگذشت. (تاریخ مصر ص 193)
(سِ جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
ارموی، سراج الدین ابوالثناء محمود بن ابی بکر بن احمد (594- 682 هجری قمری). او راست: التحصیل، مختصر المحصول فی اصول الفقه و اللباب. و مختصر الاربعین فی اصول الدین و البیان و المطالع فی المنطق و غیره. و گفته اند وی شرحی بر الوجیز فی الفقه دارد. وی در موصل نزد کمال الدین بن یونس قرائت کرده است. وفات او در شهر قونیه اتفاق افتاده. قطب الدین رازی مطالع الانوار او را (در فن منطق) بنام لوامع الاسرار شرح کرده است. (از معجم المطبوعات)
(سِ جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
سکزی. سید عالیقدر دانا و فاضل بوده و پنج هزار بیت دیوان داشته، مدح ملک نصرهالدین سیستانی میگفته، زمان ناصرالدین را نیز دریافته. بمدینۀ معظمه رفته، قصیده ای در نعت مردف بردیف مصطفی صلی الله علیه و آله گفته. صاحب عرفات از دیوان وی انتخابی کرده، از آن اشعار برخی را گزیده و در رشتۀ بیت کشیده. بعضی او را معاصر سلطان غزنوی ندانسته و ممدوح وی را دیگری از ملوک سیستان قرار داده، برخی او و سراجی مذکور را یکی دانسته اند و در هر حال شاعری استاد عالی نهاد شیرین مقال است، او راست:
سرمست و بیقرار و دل آزار نیم شب
آمد به عربده بر من یار نیم شب
با زلف دلربای و دو رخسار همچو روز
با لعل درنثار شکربار نیم شب
ترسا و مؤمن از غم زلف و رخش مدام
بر هم زنند مصحف و زنار نیم شب.
(از مجمع الفصحاء ج 2 ص 245)
سرمست و بیقرار و دل آزار نیم شب
آمد به عربده بر من یار نیم شب
با زلف دلربای و دو رخسار همچو روز
با لعل درنثار شکربار نیم شب
ترسا و مؤمن از غم زلف و رخش مدام
بر هم زنند مصحف و زنار نیم شب.
(از مجمع الفصحاء ج 2 ص 245)
(عَ یِ هََ مَ)
لغت نامه دهخدا
ابن ابی بکر بن حمیر یمنی همدانی. ملقب به سراج الدین و مکنی به ابوالحسن. وی محدث بود و در سال 557 هجری قمری درگذشت. او راست: کتاب الزلازل والاشراط. (از معجم المؤلفین از مرآهالجنان یافعی ج 3 ص 313). در فرهنگ اسلامی، محدث به کسی اطلاق می شود که در نقل و بررسی احادیث پیامبر اسلام تخصص دارد. این افراد در جمع آوری، تصحیح و تجزیه و تحلیل روایات پیامبر (ص) نقش ویژه ای دارند و در فرآیند بررسی حدیث به گونه ای عمل می کنند که احادیث صحیح به طور دقیق به نسل های بعدی منتقل شود. به همین دلیل، محدثان از جایگاهی خاص در تاریخ اسلام برخوردارند.
(سِ جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
موسی، برادر شیخ تقی الدین بن دقیق العید. مردی فقیه و شاعر و در علم مناظره متبحر بود. در قوص به نشر علم و فتوی پرداخت و کتاب ’المغنی’را در فقه تصنیف کرد. وی بسال 641 هجری قمری به قوص متولد شد و بسال 685 درگذشت. (از تاریخ مصر ص 191)
ابن عبدالملک الاندلسی. از اکابر علم عربیت و لغت بود و بخصوص در تصریف و اشتقاق اعلم بود. شاگردان معروفی مثل ابن بارش و ابن ابرش داشت. صاحب الطبقات نام آنها را ذکر کرده است و آنان را لقب ابن سراج داده است. (روضات الجنات ص 161)
عمر بن عبدالوهاب الناشری. مردی فقیه عالم و علامۀ متبحر بود. وی بسال 982 هجری قمریدر شهر زبید درگذشت. (از نورالسافر صص 352- 353)
ابن عبدالملک الاندلسی. از اکابر علم عربیت و لغت بود و بخصوص در تصریف و اشتقاق اعلم بود. شاگردان معروفی مثل ابن بارش و ابن ابرش داشت. صاحب الطبقات نام آنها را ذکر کرده است و آنان را لقب ابن سراج داده است. (روضات الجنات ص 161)
عمر بن عبدالوهاب الناشری. مردی فقیه عالم و علامۀ متبحر بود. وی بسال 982 هجری قمریدر شهر زبید درگذشت. (از نورالسافر صص 352- 353)
(جُدْ دی)
لغت نامه دهخدا
رئیس خراسان، معاصر مجدالدین ابوالبرکات از شعرای خراسان (بیهق) بود (قرن ششم) ابوالبرکات قصیده ای در مدح وی گفته که مطلعش این است:
آمد گه وداع بچشم آن مه ختن
دو جزع پرفتور و دو یاقوت پرفتن...
رجوع به لباب الالباب چ اوقاف گیب ج 2 ص 318 شود
سلطان تاج الدین، محمود، پادشاه کرمان که سیف اسفرنگ او را مدح کرده است. از آن جمله گوید:
تاج دین محمود شاه سند و کرمان آنکه هست
ملک و ملت را معین و دین و دولت را نصیر.
رجوع به فهرست کتاب خانه مدرسه عالی سپهسالار ج 2 ص 613 شود
عبدالله بن علی بخاری متوفی بسال 799 هجری قمری وی مسائل مذاهب چهارگانه را جمع آوری کرد. او راست: ’بحرالبحور فی تفسیر المسطور’ و ’بحرالجاری فی الفتاوی’. (کشف الظنون چ 1 استانبول ج 1 ص 185). رجوع به عبدالله... شود
احمد بن محب الدین محمد بن الکمال الضریر العباسی وی از جد خود و ابن رواج والسبط روایت کرد، در جمادی الاول 721 در سن 79 سالگی در مصر وفات کرد. رجوع به کتاب حسن المحاضره فی الاخبار مصر و القاهره جزء اول ص 179 شود
محمد بن محمد بن احمد السیف معروف به فاضل اسفراینی متوفی بسال 684هجری قمری او راست: لب الالباب یا لباب در علم نحو و شرح مصباح. رجوع به فهرست کتاب خانه مدرسه عالی سپهسالار ج 2 ص 369 و 372 شود
بلغاری طبیب و گیاه شناس معاصر ابن البیطار و استاد ابن البیطار و ابوالعباس النباتی. او راست: کتابی در ادویۀ مفرده که رشیدالدین بن صوری ردی برآن نوشته است. رجوع به عیون الانباء ج 2 ص 219 شود
محمد الارموی. رساله ’الکمالیه فی الحقایق الالهیه’ رازی را که بفارسی تألیف شده بود درسال 625 هجری قمری بعربی نقل کرد. (عیون الانباء فی طبقات الاطباء ج 2 ص 30). رجوع به تاج الدین ارموی شود
اصغر. شمس الدین احمد بن سلیمان مشهور به ابن کمال پاشا تعلیقه ای بر کتاب طهارت دارد و در آن تاج الدین اصغر را رد کرده است. رجوع به کشف الظنون چ 1 استانبول ج 1 ص 113 شود
حسین بن شمس الدین صاعدی. یکی از معلمین شیخ بهایی. این شخص از شیخ منصور شیرازی معروف به راستگو روایت کرده است. رجوع به روضات الجنات ج 1 ص 632 شود
احمد بن محمد بن عبدالقادر بعضی نسب ابن مکتوم را احمد بن محمد بن عبدالقادر نوشته اند. رجوع به ابن مکتوم و احمد بن عبدالقادر بن احمد شود
عبدالوهاب بن محمد حسینی، قاضی القضاه حلب. متوفی بسال 875 هجری قمری او راست: ارشاد الماهر لنفائس الجواهر. رجوع به عبدالوهاب... شود
محمود بن علاءالدین محمد برادر صدرالدین مسعود از اولادان جمال الملک از احفاد خواجه نظام الملک. رجوع به تاریخ بیهق ص 77 و 78 شود
سبکی، علی بن عبدالکافی. پدر تاج الدین سبکی آتی الذکر، رجوع به سبکی و رجوع به ریحانه الادب ج 1 ص 198 و ج 2 ص 163 شود
حسن شیرازی، وزیر اتابک مظفرالدین سنقربن مودود السلغری. رجوع به تاج الدین بن دارست شیرازی و رجوع به ابن دارست شود
ابوالفضل احمد بن محمد معروف به ابن عطأالله. رجوع به ابن عطأالله و تاج الدین ابوالفضل در همین لغت نامه شود
ابومحمد احمد بن عبدالقادر بن احمد بن مکتوم قیسی. رجوع به ابن مکتوم و احمد بن عبدالقادر در همین لغت نامه شود
محمد بن عبدالکریم شهرستانی. رجوع به شهرستانی و کنزالحکمه ج 2 ص 81-84 و تتمۀ صوان الحکمه ص 137-143شود
آمد گه وداع بچشم آن مه ختن
دو جزع پرفتور و دو یاقوت پرفتن...
رجوع به لباب الالباب چ اوقاف گیب ج 2 ص 318 شود
سلطان تاج الدین، محمود، پادشاه کرمان که سیف اسفرنگ او را مدح کرده است. از آن جمله گوید:
تاج دین محمود شاه سند و کرمان آنکه هست
ملک و ملت را معین و دین و دولت را نصیر.
رجوع به فهرست کتاب خانه مدرسه عالی سپهسالار ج 2 ص 613 شود
عبدالله بن علی بخاری متوفی بسال 799 هجری قمری وی مسائل مذاهب چهارگانه را جمع آوری کرد. او راست: ’بحرالبحور فی تفسیر المسطور’ و ’بحرالجاری فی الفتاوی’. (کشف الظنون چ 1 استانبول ج 1 ص 185). رجوع به عبدالله... شود
احمد بن محب الدین محمد بن الکمال الضریر العباسی وی از جد خود و ابن رواج والسبط روایت کرد، در جمادی الاول 721 در سن 79 سالگی در مصر وفات کرد. رجوع به کتاب حسن المحاضره فی الاخبار مصر و القاهره جزء اول ص 179 شود
محمد بن محمد بن احمد السیف معروف به فاضل اسفراینی متوفی بسال 684هجری قمری او راست: لب الالباب یا لباب در علم نحو و شرح مصباح. رجوع به فهرست کتاب خانه مدرسه عالی سپهسالار ج 2 ص 369 و 372 شود
بلغاری طبیب و گیاه شناس معاصر ابن البیطار و استاد ابن البیطار و ابوالعباس النباتی. او راست: کتابی در ادویۀ مفرده که رشیدالدین بن صوری ردی برآن نوشته است. رجوع به عیون الانباء ج 2 ص 219 شود
محمد الارموی. رساله ’الکمالیه فی الحقایق الالهیه’ رازی را که بفارسی تألیف شده بود درسال 625 هجری قمری بعربی نقل کرد. (عیون الانباء فی طبقات الاطباء ج 2 ص 30). رجوع به تاج الدین ارموی شود
اصغر. شمس الدین احمد بن سلیمان مشهور به ابن کمال پاشا تعلیقه ای بر کتاب طهارت دارد و در آن تاج الدین اصغر را رد کرده است. رجوع به کشف الظنون چ 1 استانبول ج 1 ص 113 شود
حسین بن شمس الدین صاعدی. یکی از معلمین شیخ بهایی. این شخص از شیخ منصور شیرازی معروف به راستگو روایت کرده است. رجوع به روضات الجنات ج 1 ص 632 شود
احمد بن محمد بن عبدالقادر بعضی نسب ابن مکتوم را احمد بن محمد بن عبدالقادر نوشته اند. رجوع به ابن مکتوم و احمد بن عبدالقادر بن احمد شود
عبدالوهاب بن محمد حسینی، قاضی القضاه حلب. متوفی بسال 875 هجری قمری او راست: ارشاد الماهر لنفائس الجواهر. رجوع به عبدالوهاب... شود
محمود بن علاءالدین محمد برادر صدرالدین مسعود از اولادان جمال الملک از احفاد خواجه نظام الملک. رجوع به تاریخ بیهق ص 77 و 78 شود
سبکی، علی بن عبدالکافی. پدر تاج الدین سبکی آتی الذکر، رجوع به سبکی و رجوع به ریحانه الادب ج 1 ص 198 و ج 2 ص 163 شود
حسن شیرازی، وزیر اتابک مظفرالدین سنقربن مودود السلغری. رجوع به تاج الدین بن دارست شیرازی و رجوع به ابن دارست شود
ابوالفضل احمد بن محمد معروف به ابن عطأالله. رجوع به ابن عطأالله و تاج الدین ابوالفضل در همین لغت نامه شود
ابومحمد احمد بن عبدالقادر بن احمد بن مکتوم قیسی. رجوع به ابن مکتوم و احمد بن عبدالقادر در همین لغت نامه شود
محمد بن عبدالکریم شهرستانی. رجوع به شهرستانی و کنزالحکمه ج 2 ص 81-84 و تتمۀ صوان الحکمه ص 137-143شود
(سِ جُطْ طَ)
لغت نامه دهخدا
بلوکی است درارمنستان ثالث و گفته شده در ارمنستان ثانی است. (معجم البلدان). نام ناحیتی است به ارمنیه. (دمشقی)
(اسم خاص، شخصیت)
لغت نامه دهخدا
سراج الدین علی شاه. شاعر فارسی زبان ایرانی متوطن هند. وفات 1169 هجری قمری مؤلف تذکرۀ موسوم به تحفهالنفائس، معروف به تذکرۀ آرزو و سراج اللغات و غرائب اللغات و مصطلحات الشعراء و شرح اسکندرنامۀ نظامی و غیره
